AI-wet en vrije beroepen

De AI-wet spreekt niet over vrije beroepen. Maar vrije beroepen moeten zich ermee bezighouden.

Kunstmatige intelligentie verandert de manier waarop vrije beroepen werken - van recht en gezondheidszorg tot engineering en consulting. Hoewel AI ongekende mogelijkheden biedt om de efficiëntie en productiviteit te verhogen, brengt het ook serieuze juridische, ethische en professionele uitdagingen met zich mee.

De EU AI-wet introduceert een risicogebaseerd kader die niet alleen gericht is op AI-ontwikkelaars: gebruikers - of "ontplooiers" - zijn ook onderworpen aan specifieke verplichtingenVooral bij het gebruik van systemen met een hoog risico. Vrijetijdsprofessionals, die vaak autonoom werken en gevoelige gegevens verwerken, worden in het bijzonder blootgesteld aan deze nieuwe vereisten.

Een belangrijke uitdaging ligt in de identificatie en classificatie van risico's onder de Act, waarin instrumenten ontbreken die zijn toegesneden op kleine entiteiten of zelfstandige professionals.

Bovendien is de FRIA (effectbeoordeling grondrechten) wordt verplicht vanaf 2 augustus 2026 voor bepaalde beroepsbeoefenaren die optreden als verleners van openbare diensten (bijv. gezondheidszorg, justitie, onderwijs), volgens Overweging 96.
 
Maar naast naleving is er een bredere missie: het bewaren van het beroepsgeheim, het waarborgen van menselijk toezichten het onderhouden van de vertrouwen van het publiek in vrije beroepen in een tijdperk van algoritmische besluitvorming.
 
Om deze overgang te ondersteunen, stellen we het volgende voor AI-VIALP - a Vrijwillige AI-effectbeoordeling methode ontworpen voor vrije professionals. AI-VIALP is geïnspireerd op het DPIA-model onder de GDPR en biedt een methodologie in zeven stappen om juridische, ethische en reputatierisico's op een duidelijke, gestructureerde manier te beoordelen en te beperken - zonder te wachten tot verplichtingen afdwingbaar worden.